Hoogsensitiviteit en trauma

Hoogsensitiviteit en trauma hebben overeenkomsten in houding en gedrag.
Hoogsensitieve mensen kunnen gevoeliger zijn voor traumatische ervaringen en traumatische ervaringen kunnen een gevoeligheid teweeg brengen die op hoogsensitiviteit lijkt.

Het begrip ’traumatische ervaringen’ is ook breder dan wat er jaren geleden onder trauma verstaan werd. Het gaat niet alleen meer om plotselinge, schokkende gebeurtenissen, het kan nu ook gaan over stressvolle, terugkerende situaties die bewust, maar ook onbewust kunnen worden ervaren. Deze zienswijze geeft een verwevenheid tussen hoogsensitiviteit en trauma al aan.

Waar die verwevenheid ook zichtbaar in wordt, is de traumarespons van “Fawning”, naast vechten, vluchten of bevriezen.
Bij fawning creëert iemand een (schijn)veiligheid door zich aan te passen, ten koste van zichzelf.

Hoogsensitief en coping door trauma lijken soms op elkaar

Hoogsensitieve mensen reageren door de manier van verwerking in de hersenen anders dan anderen op stressvolle situaties.
Die worden intenser gevoeld en er wordt een betekenis aan gegeven.
Ook kunnen ze gemakkelijker invloed hebben op de eigen innerlijke overtuigingen.
Hoogsensitieve mensen (HSP) zijn door de sterkere werking van spiegelneuronen ook bijna automatisch gericht op een ander.

Deze bovenstaande kenmerken komen ook voor na traumatische ervaringen, maar er is ook verschil:
– Een HSP beleeft intenser doordat informatie in de hersenen dieper verwerkt wordt. Door trauma kun je intenser voelen doordat je persoonlijk iets overkomt.
– Een HSP voelt door de diepere verwerking dingen eerder als persoonlijk, waardoor dat effect heeft op de innerlijke overtuigingen. Door trauma kun je gaan twijfelen aan jezelf, of je wel goed genoeg bent, of je iets wel goede genoeg gedaan hebt bijvoorbeeld.
– Een HSP is gericht op de ander door de werking van de spiegelneuronen. Gerichtheid op een ander door trauma (bijvoorbeeld een aanval of genegeerd worden) kan alertheid zijn om in te schatten of je fysiek of emotioneel veilig bent.

Het allerbelangrijkst is dus om te vragen en dóór te vragen hoe een ervaring bij iemand werkt. Ook vanwege het volgende:

Het is niet altijd duidelijk te krijgen een gedachte, houding of gedrag te maken heeft met de werking in je brein of met trauma. Het kan ook gecombineerd zijn.
Het mooie van de methodiek Bewust Zelf Zijn is dat deze technieken en oefeningen bevat die voor beide werken

Het lijkt ook logisch te veronderstellen dat hoogsensitieve mensen door de werking in de hersenen traumagevoeliger zijn en traumatische gebeurtenissen dieper ervaren. Toch hoeft dat niet altijd zo te zijn, maar er is wel een link.
Recent onderzoek bij hoogsensitieve mensen heeft uitgewezen dat de mate waarin je al dan niet gekoesterd en begeleid werd in je jonge jaren, bepalend is voor de uitwerking van hoogsensitiviteit.

Wanneer je niet gekoesterd werd, en in plaats daarvan bijvoorbeeld niet begrepen, niet gezien, niet gehoord, niet serieus genomen werd, dan kan er een trauma respons ontstaan die “Fawning” genoemd wordt.

Vluchten, Vechten, Bevriezen en Fawning

Er zijn 4 vormen van traumarespons: Vluchten, vechten, bevriezen en fawning.
De traumarespons “Fawning” wordt vaak herkend door hoogsensitieve mensen en door mensen die langdurig te maken hebben gehad met fysieke of emotionele onveiligheid.
Hierbij wordt een (schijn)veiligheid gecreëerd die geen echte veiligheid biedt en ten koste gaat van de persoon, die zich gaat aanpassen (bijvoorbeeld om geweld te voorkomen of om maar gezien te worden) en van zichzelf vervreemdt.
Deze manier van traumarespons kan zelfs een levenshouding worden.

Vanuit trauma door fysiek, emotioneel of seksueel geweld bijvoorbeeld, kan iemand de neiging hebben om een houding aan te nemen die het doel heeft om geweld te voorkomen. Overigens heeft dit meestal niet het resultaat dat geweld stopt.
Een ander voorbeeld is een hoogsensitief persoon die stelselmatig niet gezien wordt in pogingen om een ander te plezieren of wiens kwaliteiten niet gezien/erkend worden of onderuit gehaald worden. Ook deze persoon probeert dat vaak ‘op te lossen’ door zich nog meer aan te gaan passen.

Beide zijn voorbeelden van hoe een belemmerend en onbewust mechanisme in jezelf niet voor een positieve ommekeer zorgt, maar juist het negatieve in stand houdt.

Het neutraliseren van nare ervaringen/trauma

Bewustwording van hoe iets gegaan is in je leven, kan al een helende werking hebben. Soms kun je ‘ineens’ iets belemmerends loslaten.

Voor het geval er meer nodig is, werk ik in de praktijk met verschillende werkvormen en procedures om nare ervaringen/trauma te neutraliseren. Eén daarvan is de bekende EMDR procedure.

Het neutraliseren van een nare ervaring hoeft nog niet te betekenen dat het voor eens en altijd voorbij is. De neutralisatie geeft ruimte voor positieve ervaringen in soortgelijke situaties.
Bij trauma na een plotselinge, schokkende gebeurtenis of door angsten, zal die neutralisatie mogelijk al voldoende helpen.
Bij trauma dat ontstaan is uit voortdurende stressoren, waarbij Fawning vaak als traumarespons optreedt, is bewustwording net zo belangrijk.

Voorbeelden hiervan zijn: onderdrukking hebben meegemaakt, niet gezien zijn als kind, gepest zijn of vaak afwijzing hebben meegemaakt.
Dit heeft vaak een negatief effect op het zelfvertrouwen en de eigen innerlijke overtuigingen van iemand.

In deze voorbeelden is het uitermate belangrijk dat er ook gewerkt wordt met bewustwording en dat de cliënt andere, positieve innerlijke overtuigingen creëert.
Verschillende procedures, waaronder ook EMDR, bieden deze ondersteuning ook.

Het belang van een goede emotieregulering ...

In het bovenste stukje las je al dat een nare ervaring, die goed verwerkt wordt, een herinnering wordt.
Daarvoor heb je een goede beleving van je emoties nodig en die is er niet altijd.
Voorbeelden van mogelijke oorzaken:

Je ouders konden het ook niet en jou dus niet leren, bijvoorbeeld door eigen trauma’s of (familie)patronen en die niet aangingen met zichzelf.
Je bent prematuur geboren, kwam in een couveuse met allerlei slangetjes en prikjes in je lijfje en had te weinig contact met je moeder.
Je bent afgestaan na je geboorte, een groot en onderschat trauma.
Je werd teveel beschermd tegen nare ervaringen waardoor je niet zelf leerde ermee om te gaan.
Onderdrukking door manipulatie, bijvoorbeeld in een relatie met een narcistisch iemand of in een sekte, waarbij je continue in verwarring werd gebracht en aan jezelf ging twijfelen.
Emotioneel, fysiek of seksueel geweld meegemaakt.

Wanneer je een nare gebeurtenis niet kunt verwerken doordat je de passende, adequate emoties die bij die gebeurtenis hoorden, niet kunt beleven op een veilige manier, kan die gebeurtenis niet genoeg geheeld/verwerkt worden en blijft het belemmerend werken in je leven.

Het ontwikkelen van een adequate emotionele huishouding is dus van wezenlijk belang, ongeacht je leeftijd.

... en het belang van een steunend sociaal netwerk

In verschillende studies (de Canadees-Hongaarse arts en traumadeskundige Gabor Maté schrijft hier bijvoorbeeld over) wordt gemeld dat een steunend sociaal netwerk belangrijk is voor de verwerking van nare ervaringen.

Erover kunnen vertellen en ook je emoties daarbij tonen helpt bij het verwerken.
Wegstoppen of erover vertellen alsof je ergens verslag van doet, zorgt er juist voor dat de gebeurtenis niet voldoende een herinnering kan worden, maar dat een deel ervan, onbewust, werkzaam blijft in je leven.

Een sociaal netwerk kan praktische dingen voor je doen en je aanhoren. Troosten hoeft niet, dat kan zelfs averechts werken doordat de emotie onderdrukt wordt. Een nare gebeurtenis brengt nu eenmaal heftige emoties met zich mee.

Een steunend sociaal netwerk betekent veel in de verwerking van nare gebeurtenissen. Maar wat als dat netwerk er niet is?
Dan is een professionele, empathische en deskundige coach een goede optie.

Zullen we kennismaken?

Herken jij je in de korte beschrijving over ‘fawning’?
Heb jij je altijd aangepast in de hoop dat je gezien en gewaardeerd zou worden?

En wil je meer weten over mogelijkheden voor coaching?

Maak dan via onderstaande button een afspraak, dan bel ik je op die tijd. Vrijblijvend.

Je bent van harte welkom!